Kraków już od piętnastu lat znajduje się pośród miast obchodzących międzynarodowe święto komedii dell’arte – Commedia dell’Arte Day, którego celem jest promowanie wiedzy na temat tego niezwykłego teatralnego zjawiska. Nadchodząca, szesnasta edycja zostanie poświęcona wielkim kontynuatorom tradycji komedii – Goldoniemu oraz Molierowi.
Goldoni jest ojcem chrzestnym nazwy komedia dell’arte, podkreślającej zawodowy charakter tego teatru. To również on zamyka ważną w dziejach komedii erę – spisując swoje dzieła w formie scenariuszy, systematyzuje je i sprawia, że na scenie kończy się władza aktora-improwizatora, wypełniającego treścią canevas, czyli scenariusze ramowe, a zaczyna panowanie dramaturga i słowa. Z kolei w twórczości Moliera – choć stworzył on nowy rodzaj komedii, komedię charakterów – widać wiele nawiązań do typów postaci komedii dell’arte. Stąd też właśnie ich sztuki będzie można oglądać w ramach XVI Dni Komedii dell’Arte – mówi Agnieszka Cianciara-Fröhlich z Fundacji Studio Dono, capocomico Trupy Komedianty.
Warto też podkreślić, że program tej edycji będzie po dwakroć rekordowy – ze względu na najdłuższy w historii projektu czas trwania festiwalu oraz najszersze pole współpracy z krakowskimi teatrami. Czeka nas prawdziwy maraton komediowej klasyki! – dodaje.
Bardzo się cieszę, że już po raz kolejny możemy współuczestniczyć w tworzeniu tego wyjątkowego projektu kulturalnego, który dowodzi, że sztuka teatralna rodem z szesnastowiecznej Italii nie tylko nie traci na aktualności, ale może nam pomóc w oswajaniu i zrozumieniu czasów współczesnych – zwłaszcza w kontekście relacji międzyludzkich. Liczę też, że z festiwalową publicznością urzeczoną magią komedii dell’arte, będziemy się mogli spotykać również po jego zakończeniu – na spektaklach wystawianych przez cały rok, przez jedyną taką w Polsce, Krajową Scenę Komedii dell’arte działającą w naszym Teatrze Praska 52 – przekonuje Anna Grabowska, Dyrektor Centrum Kultury Podgórza w Krakowie.
W programie szesnastej edycji Dni Komedii dell’Arte znalazło się aż sześć różnych spektakli, które będą wystawiane w kilku krakowskich teatrach. Pierwszy festiwalowy tydzień będzie należał do Goldoniego, w drugim na scenie królować będzie Molier.
Zaczniemy 15.02.2024 (sobota), spektaklem „Osobliwe zdarzenie” w wykonaniu Teatru Lalki Tęcza ze Słupska (reż. Matteo Spiazzi), który wystąpi gościnnie na deskach Teatru Groteska. Ta przezabawna komedia pełna intryg, nieporozumień, zwrotów akcji i wpadek sytuacyjnych bazuje na tekście Carlo Goldoniego. Jest utrzymana w stylu komedii dell’arte. Historia miłości dwojga głównych bohaterów rozgrywa się równolegle do miłosnych perypetii ich służących. Nie bez wpływu na dalszy rozwój wypadków pozostają też skłóceni ze sobą ojcowie zakochanej dwójki.
Spektakl "Osobliwe zdarzenie" fot. archiwum Teatru Lalki Tęcza
1
/
Druga propozycja, to ukłon w stronę najmłodszej widowni. Sztuka familijna Trupy Komedianty „Perypetie Arlekina. Bajka dell’arte” opowiada o przygodach niesfornego służącego Arlekina (jednej z najbardziej rozpoznawanych postaci komedii dell’arte), który poszukuje swojego miejsca na świecie. Zupełnie niechcący wywołuje lawinę zdarzeń i komplikuje życie całego miasteczka. Czy wszystko skończy się szczęśliwie, a Arlekin wyjdzie z kłopotów cało? Przekonajcie się sami! Spektakl będzie można obejrzeć w Teatrze Praska 52 (działającym w strukturach Centrum Kultury Podgórza) 16, 18 i 19.02 oraz 2.03.2024.
Spektakl "Perypetie Arlekina" fot. Ilia van de Pavert
1
/
Pierwszą część festiwalu zamknie „Sługa dwóch panów” – najnowsza premiera Krakowskiego Teatru Scena STU, a zarazem najsłynniejsza z weneckich komedii Carlo Goldoniego. Napisana w 1745 roku już przez blisko trzy stulecia bawi i zachwyca widzów najlepszych europejskich teatrów. Intrygę rozkręca tytułowy sługa Arlekino di Batocchio, który służąc dwóm panom równocześnie, miesza ich polecenia zdradzając sekrety wymagające dyskrecji i komplikuje akcję w zawrotnym tempie. Scena STU przedstawi sztukę w nowym przekładzie Jana Polewki, w fenomenalnej reżyserii Krzysztofa Jasińskiego i znakomitej obsadzie. Jak wiele spektakli Sceny STU także i „Sługa dwóch panów” zostanie wzbogacony muzyką i śpiewem, a szczególnie grą weneckich masek dell’arte. W ramach XVI Dni Komedii dell’arte sztukę będzie można zobaczyć (przedpremierowo) w trzy festiwalowe dni – od 21 do 23 lutego 2024 (pokaz zaplanowany na 20.02.2024 ma charakter zamknięty).
Tydzień Molierowski otworzy (25.02.2024, w Teatrze Groteska) „Mieszczanin szlachcicem. Komediobalet” w wykonaniu Trupy Komedianty, z udziałem tancerzy Baletu Dworskiego Cracovia Danza. „Mieszczanin szlachcicem” to owoc współpracy Moliera i Lully’ego, którzy na życzenie króla Ludwika XVI stworzyli widowisko łączące w sobie muzykę, teatr i taniec. Trupa Komedianty prezentuje inną wersję tego dzieła. Tekst Moliera został przeniesiony na grunt komedii dell’arte, a postacie włożone w dell’artowskie typy i maski. Do stworzenia roztańczonej strony komedii został zaproszony Balet Dworski Cracovia Danza. Warstwa taneczna obejmuje zarówno tańce historyczne jak i choreografie stworzone specjalnie do tego spektaklu. Kanwą opowieści jest historia Pana Jourdaina, tytułowego mieszczanina, który marzy o dostaniu się w krąg szlachetnie urodzonych. Wszystko dookoła ma mu w tym pomóc – liczne lekcje, modne stroje, przyjaźń z hrabią i wreszcie odpowiedni mariaż córki. W kontrze do tych dążeń stoją zamiary jego żony, której pragnieniem jest szczęście jedynaczki, a co za tym idzie, jej ślub z wybrankiem serca – Kleontem. Upór głównego bohatera sprawia, że domownicy uciekają się do podstępu. Jourdain naiwnie daje wciągnąć się w maskaradę.
Spektakl "Mieszczanin szlachcicem" fot. Ilia van de Pavert
1
/
Kolejny ze spektakli, który będzie można obejrzeć w ramach XVI Dni Komedii dell’arte – na deskach Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie – to „Chory z urojenia” Moliera w reżyserii Giovanniego Pampiglione. Ta uwielbiana przez widzów, od dwudziestolecia nieschodząca z afisza, ogromnie śmieszna i wiecznie aktualna klasyczna komedia francuskiego mistrza gatunku obśmiewa ludzką głupotę, zacofanie, obłudę i podłość. Ukazuje świat, w którym wszyscy są „chorzy”, tuszując w ten sposób swój smutek, czy swoją samotność. Reżyser Giovanni Pampiglione zamyka ten tekst w unikatowej formie komedii dell’arte. To spektakl, który bawi do łez, nie uciekając przy tym od chwil głębokiej refleksji. W rolę głównego bohatera (Argana) wciela się jeden z najpopularniejszych polskich aktorów – Andrzej Grabowski. Sztuka będzie wystawiana łącznie czterokrotnie – dwa razy 27 i dwa razy 28.02.2024.
Na finał proponujemy molierowskiego „Skąpca” w reżyserii Włodzimierza Nurkowskiego – nietracącą na aktualności komedię charakterów, intryg i wynikających z nich zabawnych sytuacji. Główny bohater, Harpagon, jest zaślepiony chorobliwą miłością do swojej wypełnionej pieniędzmi szkatułki i nie ma dla niego w życiu innych wartości. Otaczają go sami pochlebcy i fałszywi doradcy, którzy kpią z niego w żywe oczy. Skąpstwo Harpagona, a także nieproporcjonalne do wieku amory stają na drodze do szczęścia jego dzieci Elizy i Kleanta, którzy chcą dyktowanych sercem, a nie pieniędzmi związków małżeńskich. Nic więc dziwnego, że starają się oni pokrzyżować jego plany. Charaktery w sztuce Moliera są zabawnie przerysowane i takie są też w przedstawieniu Włodzimierza Nurkowskiego. Ze sceny wartko płyną dowcipne dialogi, a cała akcja toczy się w zawrotnym tempie. Sposób gry aktorskiej, niesłychanie rytmicznej i często przejaskrawionej, a także pojawiające się w przedstawieniu maski nawiązują do stylistyki komedii dell’arte, co stanowi dużą atrakcję dla widzów. Do tego piękne kostiumy, dekoracje i muzyka. Spektakl będzie wystawiany 1, 4 oraz 5 marca 2024.
Spektakl "Skąpiec" fot. B. Ropski
1
/
Bilety na festiwalowe spektakle można kupić online na dnikomedii.pl i na stronach internetowych poszczególnych teatrów. Warto zwrócić uwagę, że – z myślą o młodzieży szkolnej – część z festiwalowych sztuk będzie grana również w godzinach przedpołudniowych.
Tradycyjnie, festiwalowym spektaklom będą towarzyszyć dodatkowe atrakcje. Pierwsza z nich to spotkanie zatytułowane „Goldoni na współczesnych polskich scenach”, organizowane 17.02.2024, o godz. 18.00 we Włoskim Instytucie Kultury (ul. Grodzka 49). Poprowadzi je Paulina Kwaśniewska-Urban – autorka książki „Służąc dwóm panom. Carlo Goldoni w polskim przekładzie”, a do rozmowy zaprosi wybitnych reżyserów i scenografów teatralnych: Krzysztofa Jasińskiego, Pawła Aignera oraz Jana Polewkę. Każdy z nich mierzył się w swojej pracy artystycznej ze „Sługą dwóch panów” Goldoniego – Krzysztof Jasiński jest reżyserem nadchodzącej premiery Krakowskiego Teatru Scena STU, Paweł Aigner wyreżyserował spektakl „Sługa dwóch panów”, który pojawił się w repertuarze Nowego Teatru im. Witkacego w Słupsku w ubiegłym sezonie, zaś Janowi Polewce zawdzięczamy doskonałe tłumaczenie tego dzieła, wspaniałą scenografię oraz kostiumy do jego warszawskiej realizacji w Teatrze Dramatycznym im. Gustawa Holoubka (w reżyserii Tadeusza Bradeckiego). Współpracował on również z włoskim reżyserem Giovannim Pampiglione, o którym mówi się, że sprowadził komedię dell’arte do Polski. Wstęp na spotkanie jest bezpłatny. Obowiązują darmowe wejściówki (do pobrania online na dnikomedii.pl).
W programie XVI Dni Komedii dell’Arte nie zabraknie też lekcji teatralnych dla młodzieży. Będą to zajęcia łączące opowieść o komedii dell’arte (jej charakterystycznych elementach, postaciach, konwencji, tajnikach i ciekawostkach) z jednoczesnym odgrywaniem scen oraz etiud. Poprowadzi je Agnieszka Cianciara-Fröhlich. Pierwsza lekcja odbędzie się 20.02.2024 (we Włoskim Instytucie Sztuki), ale niewykluczone, że pojawią się dodatkowe terminy. W planie są również warsztaty z komedii dell’arte dla uczniów krakowskich szkół muzycznych. Udział w lekcjach i warsztatach będzie bezpłatny. Szczegółowe informacje na temat dostępnych terminów, rezerwacji miejsc na lekcje teatralne oraz terminów i formy zapisów na warsztaty dla uczniów szkół muzycznych będzie można znaleźć już wkrótce na dnikomedii.pl
Na dowód tego, że wpływ komedii dell’arte jest widoczny w wielu dziedzinach sztuki będzie też można posłuchać wyjątkowego koncertu „Alla finestra – pod oknem. Arie Mozarta” w wykonaniu uczniów Wydziału Wokalnego Szkoły Muzycznej I i II Stopnia im. B. Rutkowskiego w Krakowie (26.02.2024). W postaciach arii komicznych zgromadzona publiczność bez trudu będzie mogła dostrzec wpływ dell’artowskiej konwencji. Wstęp na koncert jest bezpłatny. Obowiązują darmowe wejściówki (do pobrania online na dnikomedii.pl).
W planie jest również wernisaż wystawy „Teatr ze szkicownika”, prezentującej prace Izabelli Czarneckiej – plastyczki i rysowniczki od wielu lat związanej z komedią dell’arte, odpowiedzialnej za projekty scenograficzne do wielu spektakli Trupy Komedianty, czy rysunki i grafiki do promujących je plakatów. Wernisaż odbędzie się 18.02.2024, o godz. 18.00 w Centrum Kultury Podgórza – Strefie Sokolska, a wystawę będzie można oglądać do 7.03.2024. Wstęp wolny.
Komedia dell’arte narodziła się w XVI w. we Włoszech. Była pierwszym zawodowym teatrem nowożytnej Europy! Zawładnęła renesansowymi scenami Italii, a następnie całą zachodnią częścią starego kontynentu. W rezultacie odcisnęła tak silne piętno na sztuce, że do dzisiaj widzimy jej wpływy nie tylko na scenie i w dramacie, ale także w szeroko rozumianej popkulturze. Zapomniana przez kilka stuleci, ponownie wraca do łask.
Wyjątkowość tej formy teatru tworzy m.in. scenariusz zwany canevas, który jest jedynie ramą spektaklu, a ostateczny przebieg przedstawienia determinują improwizowane przez aktorów lazzi – gagi, popisy akrobatyczne i skecze sytuacyjne. Dzięki takiemu rozwiązaniu każdy spektakl jest wyjątkowy, a widzowie niezależnie od znajomości fabuły, za każdym razem zaskakiwani są zwrotami akcji i przebiegiem intrygi. Postacie pojawiające się w komediach dell’arte przyodziane są w maski odwzorowujące przywary różnych grup społecznych. Wśród nich znajdziemy chytrego kupca weneckiego – Pantalone, przemądrzałego doktora nauk wszelakich – Dottore, wyrachowaną – Signorę, sprytnych służących – Arlekina, Brighellę oraz pokojówkę – Kolombinę, młodych zakochanych oraz wychwalającego swoje własne sukcesy żołnierza – Capitano. Uniwersalne typy postaci występujące w komedii dell’arte przeniknęły do innych form kultury i do dziś można je odnaleźć w dziełach komediopisarzy i dramaturgów oraz współczesnych komediach. 25 lutego cały świat świętuje narodziny komedii dell’arte (Commedia dell’Arte Day). Polskie obchody tego międzynarodowego święta odbędą się w Krakowie już po raz szesnasty.
Miłośnicy komedii dell’arte mogą również przez cały rok oglądać spektakle tego typu wystawiane na deskach Teatru Praska 52 (działającego w strukturach Centrum Kultury Podgórza), który – dzięki współpracy z Fundacją Studio Dono i Trupą Komedianty – w 2016 roku powołał do życia Krajową Scenę Komedii dell’Arte. W stałym repertuarze Teatru Praska 52, wśród przedstawień realizujących zasady powstałej w XVI wieku we Włoszech komedii, można znaleźć takie sztuki jak: „Oberża pod Złamanym Groszem”, „Pan i sługa, czyli kto pragnie wszystkiego wszystko stracić musi”, „Schadzki weneckie”, „Mieszczanin szlachcicem”, „Białogłowy w pludrach” i „Sąsiadka” oraz „Perypetie Arlekina” (bajka dell’arte) – spektakl skierowany do młodszego widza. Więcej na:
praska52.ckpodgorza.pl
15.02/sobota, godz. 18.00 | Teatr Groteska (ul. Skarbowa 2)
Spektakl „Osobliwe zdarzenie” (Carlo Goldoni) w wykonaniu Teatru Lalki Tęcza (Słupsk)
Bilety: 65 zł
16.02/niedziela, godz. 16.00 | Teatr Praska 52 (ul. Praska 52)
Spektakl „Perypetie Arlekina. Bajka dell’arte” w wykonaniu Trupy Komedianty
Bilety rodzinne: 40 zł
17.02/poniedziałek, godz. 18.00 | Włoski Instytut Kultury (ul. Grodzka 49)
Spotkanie „Goldoni na polskich współczesnych scenach”
Udział bezpłatny. Obowiązują darmowe wejściówki
18.02/wtorek, godz. 10.00 | Teatr Praska 52 (ul. Praska 52)
Spektakl „Perypetie Arlekina. Bajka dell’arte” w wykonaniu Trupy Komedianty
Bilety: indywidualny – 40 zł, grupowy – 35 zł
18.02/wtorek, godz. 18.00 | Centrum Kultury Podgórza – Strefa Sokolska (ul. Sokolska 13)
Wernisaż wystawy Izabelli Czarneckiej „Teatr ze szkicownika”
Wstęp wolny
19.02/środa, godz. 10.00 | Teatr Praska 52 (ul. Praska 52)
Spektakl „Perypetie Arlekina. Bajka dell’arte” w wykonaniu Trupy Komedianty
Bilety: indywidualny – 40 zł, grupowy – 35 zł
20.02/czwartek, godz. 10.00 | Włoski Instytut Kultury (ul. Grodzka 49)
Lekcja o komedii dell’artedla młodzieży szkolnej
Udział bezpłatny. Obowiązują zapisy
20.02/czwartek, godz. 19.00| Krakowski Teatr Scena STU (al. Krasińskiego 16-18)
Spektakl „Sługa dwóch panów” (Carlo Goldoni) w reż. Krzysztofa Jasińskiego
POKAZ ZAMKNIĘTY
21.02/piątek, godz. 19.00 | Krakowski Teatr Scena STU (al. Krasińskiego 16-18)
Spektakl „Sługa dwóch panów” (Carlo Goldoni) w reż. Krzysztofa Jasińskiego
POKAZ PRZEDPREMIEROWY
Bilety: od 100 do 150 zł
22.02/sobota, godz. 19.00 | Krakowski Teatr Scena STU (al. Krasińskiego 16-18)
Spektakl „Sługa dwóch panów” (Carlo Goldoni) w reż. Krzysztofa Jasińskiego
POKAZ PRZEDPREMIEROWY
Bilety: od 100 do 150 zł
23.02/niedziela, godz. 18.00 | Krakowski Teatr Scena STU (al. Krasińskiego 16-18)
Spektakl „Sługa dwóch panów” (Carlo Goldoni) w reż. Krzysztofa Jasińskiego
POKAZ PREMIEROWY
Bilety: 250 zł
25.02/wtorek, godz. 18.00 | Teatr Groteska (ul. Skarbowa 2)
„Mieszczanin szlachcicem” (Molier) w wykonaniu Trupy Komedianty z udziałem Baletu Dworskiego Cracovia Danza
Bilety: od 45 do 65 zł
26.02/środa, godz. 18.00 | Szkoła Muzyczna I i II stopni im. B. Rutkowskiego w Krakowie (ul. Józefińska 10)
Koncert „Alla finestra – pod oknem. Arie Mozarta”
W wykonaniu uczniów Wydziału Wokalnego Szkoły Muzycznej I i II Stopnia im. B. Rutkowskiego w Krakowie
Udział bezpłatny. Obowiązują darmowe wejściówki
27.02/czwartek, godz. 11.00 | Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie (plac Świętego Ducha 1)
Spektakl „Chory z urojenia” (Molier) w reż. G. Pampiglione
Bilety: od 25 do 70 zł
27.02/czwartek, godz. 19.00 | Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie (plac Świętego Ducha 1)
Spektakl „Chory z urojenia” (Molier) w reż. G. Pampiglione
Bilety: od 25 do 110 zł
28.02/piątek, godz. 11.00 | Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie (plac Świętego Ducha 1)
Spektakl „Chory z urojenia” (Molier) w reż. G. Pampiglione
Bilety: od 25 do 70 zł
28.02/piątek, godz. 19.00 | Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie (plac Świętego Ducha 1)
Spektakl „Chory z urojenia” (Molier) w reż. G. Pampiglione
Bilety: od 25 do 110 zł
1.03/sobota, godz. 18.00 | Teatr Groteska (ul. Skarbowa 2)
Spektakl „Skąpiec” (Molier) w reż. W. Nurkowskiego
Bilety: Parter – 65 zł/Balkon – 60 zł
2.03/niedziela, godz. 16.00 | Teatr Praska 52 (ul. Praska 52)
Spektakl „Perypetie Arlekina. Bajka dell’arte” w wykonaniu Trupy Komedianty
Bilety rodzinne: 40 zł
4.03/wtorek, godz. 11.30 | Teatr Groteska (ul. Skarbowa 2)
Spektakl „Skąpiec” (Molier) w reż. W. Nurkowskiego
5.03/środa, godz. 11.30 | Teatr Groteska (ul. Skarbowa 2)
Spektakl „Skąpiec” (Molier) w reż. W. Nurkowskiego
Szczegółowy cennik biletów na festiwalowe spektakle oraz linki do ich zakupu można znaleźć na dnikomedii.pl Również tam można pobrać darmowe wejściówki na wydarzenia towarzyszące oraz zapisać się na lekcje komedii dell’arte.
Biuletyn Informacji Publicznej
